دیپ فیک (Deepfake) تکنولوژیای است که با استفاده از هوش مصنوعی و الگوریتمهای پیچیده، قادر به ایجاد ویدئوها و تصاویری جعلی است که بسیار واقعی به نظر می‌رسند. این فناوری ابتدا در زمینه‌ی سرگرمی و صنایع فیلم‌سازی ظهور کرد، اما به‌سرعت به ابزار قدرتمندی برای دستکاری رسانه‌ها تبدیل شد. با پیشرفت‌های روزافزون، دیپفیکها به ابزارهای تهدیدکننده‌ای در زمینه‌های اجتماعی، سیاسی و امنیتی تبدیل شده‌اند. این تکنولوژی میتواند باعث گمراهی افکار عمومی، نشر اطلاعات غلط و حتی آسیب به اعتبار افراد و سازمان‌ها شود.
یکی از مسائل مربوط به دیپفیک، شناسایی و مقابله با آن است. در این راستا، برخی افراد برای دستیابی به ابزارهای جدیدتر و قدرتمندتر ممکن است اقدام به خرید اکانت Chat GPT Plus (چت جی پی تی) یا سایر سرویس‌های هوش مصنوعی پیشرفته کنند تا به تحلیل و شناسایی این ویدئوهای جعلی بپردازند. این ابزارها می‌توانند به شناسایی علائم دیپفیک و جلوگیری از گسترش این نوع تهدیدات کمک کنند.
در این مقاله به بررسی جنبه‌های مختلف دیپفیک، کاربردها، روشهای شناسایی و چالش‌های آن پرداخته می‌شود و شما با انواع برنامه‌های ساخت دیپ فیک آشنا می‌شوید.
دیپ فیک چیست؟
دیپ فیک (Deepfake) یک تکنیک نرم‌افزاری مبتنی بر هوش مصنوعی است که به کمک آن میتوان محتوای صوتی و تصویری را تغییر داد و به گونه‌ای دستکاری کرد که نتیجه نهایی کاملاً با حقیقت تفاوت داشته باشد. این تکنیک ترکیبی از یادگیری عمیق و جعلی است و به‌طور معمول برای ایجاد تصاویر یا ویدئوهای جعلی، تغییر چهره افراد یا بازسازی شخصیت‌ها در فیلم‌ها استفاده می‌شود. از جمله کاربردهای معروف دیپ فیک، میتوان به بازسازی چهره بازیگران در فیلم‌ها پس از مرگشان یا تکمیل فیلم‌هایی که بازیگران آن‌ها در حین فیلم‌برداری فوت کرده‌اند، اشاره کرد.
نحوه کار کردن دیپ فیک چگونه است؟
دیپ فیک(Deepfake) با استفاده از الگوریتمهای یادگیری عمیق، به‌ویژه شبکه‌های عصبی و خودرمزگذارها، کار میکند. ابتدا ویدئوی اصلی و کلیپ‌هایی از شخص مورد نظر برای ساخت دیپفیک نیاز است. سپس، خودرمزنگارها با تحلیل این کلیپ‌ها، ویژگی‌های چهره شخص را در زوایای مختلف شناسایی می‌کنند. بعد از این مرحله، چهره‌ی فرد مورد نظر را بر روی فرد در ویدئوی اصلی قرار می‌دهند تا تغییرات ایجاد شود. در این فرایند، شبکه‌های مولد رقابتی (GAN) نیز برای شناسایی و اصلاح ایرادات در ویدئوهای ساخته‌شده به‌کار می‌روند، به‌طوری که دیپفیکها دقیق‌تر و با کیفیت بالاتری تولید شوند. با این روش‌ها، ویدئوهای جعلی به‌طور طبیعی و واقعی به نظر می‌رسند.
دیپ فیک چگونه قابل تشخیص است؟
تشخیص دیپفیک(Deepfake) به دلیل پیشرفت‌های فناوری دشوارتر شده است، اما هنوز هم نشانه‌هایی وجود دارند که می‌توانند به شناسایی آن کمک کنند. در ابتدا، یکی از راه‌های شناسایی دیپفیکها، عدم پلک زدن چهره‌ها بود، زیرا الگوریتم‌ها معمولاً در شبیهسازی این حرکت مشکل داشتند، اما به محض آشکار شدن این مشکل، دیپفیکها به گونه‌ای ساخته شدند که پلک زدن را نیز شامل شوند. دیپ‌فیک‌های بی‌کیفیت معمولاً آسان‌تر شناسایی می‌شوند، زیرا ممکن است همگامسازی لبها با صدا ضعیف باشد، یا رنگ پوست در قسمت‌های مختلف صورت طبیعی به نظر نیاید. همچنین، جابجایی‌های عجیب در لبه‌های صورت، جزئیات ضعیف مانند تارهای مو یا جواهرات بد پردازش نیز میتواند نشانه‌هایی از دیپفیک باشد. نورپردازی‌های غیرطبیعی و انعکاس‌های اشتباه در چشمها نیز می‌توانند به شناسایی دیپفیکها کمک کنند. با توجه به این مشکلات، محققان و شرکت‌های فناوری در حال تحقیق برای شناسایی بهتر دیپفیکها هستند و حتی پلتفرم‌هایی مانند فیس‌بوک اقدام به ممنوعیت ویدئوهای دیپفیک در دوران انتخابات کرده‌اند.
تاریخچه دیپ فیک چیست؟
تاریخچه دیپفیک به زمان‌های بسیار دور برمی‌گردد، اما توسعه‌ی آن در قالب تکنولوژی مدرن به اواخر دهه 1990 و اوایل دهه 2000 مربوط می‌شود. در سال 1997، نرم‌افزاری به نام Video Rewrite Programبرای دستکاری ویدئوها و همگامسازی حرکات لب با صدای جعلی ایجاد شد که نخستین نمونه از دیپفیک بود. این فناوری در سال‌های بعد با پیشرفت‌هایی در زمینه‌ی تشخیص چهره و الگوریتمهای یادگیری عمیق مانند مدل‌های فعال ظاهر (AAM) بهبود یافت. در دهه 2010، پروژه‌هایی مانند Face2Face و Synthesizing Obama امکان ایجاد ویدئوهای جعلی با کیفیت بالا را با استفاده از سخت‌افزارهای معمولی فراهم کردند. کلمه‌ی دیپفیک به‌طور رسمی در سال 2017 توسط یک کاربر ناشناس در سایت ردیت برای ویدئوهای جعلی که چهره‌های بازیگران مشهور را در محتوای غیرمجاز قرار می‌داد، معرفی شد. همچنین، یان گودفلو، با توسعه شبکه‌های مولد رقابتی (GAN) در سال 2014، نقش اساسی در شکل‌گیری تکنولوژی دیپفیک به‌صورت امروزی ایفا کرد.
برنامه‌های ساخت دیپ فیک کدامند؟
در حال حاضر، برنامهها و اپلیکیشن‌های مختلفی برای ساخت ویدئوهای دیپفیک در دسترس هستند. این ابزارها از تکنیک‌های پیشرفته یادگیری عمیق و هوش مصنوعی برای ایجاد محتوای جعلی با کیفیت بالا استفاده می‌کنند. در ادامه چند مورد از مشهورترین این برنامهها معرفی شده‌اند:
- وب‌سایت Deepfakes
وب‌سایت Deepfakes به کاربران این امکان را می‌دهد تا بدون نیاز به نصب اپلیکیشن، ویدئوهای دیپفیک بسازند. این سرویس با استفاده از یادگیری عمیق و پردازش‌های پیچیده، تصاویر و ویدئوها را تحلیل کرده و چهره‌ها را تغییر می‌دهد. برای ساخت یک ویدئو دیپفیک، این سرویس به حدود 4 ساعت زمان نیاز دارد. نسخه پولی این سرویس، زمان پردازش را به یک ساعت کاهش می‌دهد.
- نسخه رایگان: 5 ساعت زمان پردازش
- نسخه پولی: ساعتی 3 دلار
- اپلیکیشن Wombo
اپلیکیشن Wombo به کاربران این امکان را می‌دهد که تصاویر خود یا افراد دیگر را به ویدئوهایی تبدیل کنند که در آن‌ها لبها حرکت میکند و به نظر می‌رسد که فرد در حال آواز خواندن است. این اپلیکیشن 15 آهنگ پیش‌فرض دارد که میتوان از آن‌ها برای ساخت ویدئوهای دیپفیک استفاده کرد.
- نسخه iOS و اندروید: رایگان با خریدهای درون‌برنامه‌ای
- اپلیکیشن Reface
- اپلیکیشن MyHeritage
این اپ به کاربران این امکان را می‌دهد که عکس‌های قدیمی خود را متحرک کنند. با آپلود یک عکس و فشار دادن دکمه‌ی Animate، اپلیکیشن یک نسخه‌ی متحرک از آن تصویر ایجاد میکند که در آن چهره، چشمها و دهان حرکت می‌کنند.
- نسخه iOS و اندروید: رایگان با خریدهای درون‌برنامه‌ای
- نسخه وب: در دسترس است
- نرم‌افزار DeepFaceLab
DeepFaceLab یک نرم‌افزار پیشرفته است که مخصوص پژوهشگران و دانشجویان بینایی ماشین طراحی شده است. این ابزار به کمک یادگیری ماشین و تکنیک‌های تلفیق تصویر، به کاربران امکان می‌دهد چهره‌ها را در ویدئوها تغییر دهند. این نرم‌افزار به دلیل رابط پیچیده‌ای که دارد، برای استفاده به دانش فنی و همچنین به کامپیوترهای قدرتمند با پردازنده‌های گرافیکی نیاز دارد.
- نسخه ویندوز: رایگان
این برنامهها و اپلیکیشن‌ها ابزارهای مختلفی برای ساخت ویدیوهای دیپفیک ارائه می‌دهند، از ساده‌ترین گزینه‌ها مثل Wombo که فقط چند ثانیه طول می‌کشد، تا ابزارهای پیچیده‌تری مثل DeepFaceLab که برای تحقیقات پیشرفته‌تر استفاده می‌شوند.
دیپفیک؛ چالش‌ها و فرصت‌های تکنولوژی ویدئوهای جعلی
دیپفیک(Deepfake) تکنولوژی پیچیده‌ای است که با استفاده از یادگیری عمیق و هوش مصنوعی قادر است ویدئوها و تصاویر جعلی ایجاد کند که به‌طور حیرت‌انگیزی واقعی به نظر می‌رسند. هرچند این تکنولوژی با کاربردهای مثبت و خلاقانه‌ای در سینما و صنعت سرگرمی همراه است، اما چالش‌های بزرگی نیز به‌ویژه در زمینه اطلاعات غلط، دستکاری‌های سیاسی و آسیب به حریم خصوصی افراد به‌دنبال دارد. به همین دلیل، تحقیقات و توسعه ابزارهای شناسایی دیپفیک به شدت در حال گسترش است تا از استفاده سوء از این تکنولوژی جلوگیری شود و جامعه بتواند با چالش‌های آن مقابله کند.